تکثیر نسخه های چاپی
تکثیر[1]. این واژه، بر اساس تعریف فرهنگ انگلیسی آکسفورد، در اوایل دهه 1960 با عنوان
“شاخه‌ای از فن‌آوری مربوط به نسخه‌برداری و تکثیر اسناد و مواد گرافیکی” به کار رفته است.
طبق تعریف موجز ولی جامع مؤسسه فن‌آوری تکثیر (تأسیس 1961 و بعدها جزو مؤسسه مدیریت اداری)، تکثیر عبارت است از “فن‌آوری تولید و باز تولید مجدد رسانه‌های ارتباطی دیداری دو بعدی که در فعالیت‌های بازرگانی و اداری به کار می‌رود”.
دامنه کار تکثیر از تهیه نسخه عکسی (یا فتوکپی) در تعداد محدود و نسخه‌برداری در تعداد زیاد تا تکثیر به‌صورت چاپی در مقیاس کوچک متغیر است. تکثیر در دریافت و انتقال خروجی فعالیت‌های مربوط به فن‌آوری اطلاعات نیز نقش دارد.
برخی انواع مختلف روش‌های فن‌آورانه برای تهیه نسخه عکسی در گذشته به‌وجود آمده که امروزه به تاریخ پیوسته‌اند.
دستگاه‌های نسخه‌برداری نوین با سرعت بالا تصاویری تمیز، انعطاف‌پذیر، اقتصادی، و باکیفیت تهیه می‌کنند. این فن‌آوری‌ها می‌توان به دو روش به کار گرفت:
1) با استفاده از دوربین (که در آن از دستگاه‌های نوری برای تهیه تصویر استفاده می‌کنند) و 2) بدون استفاده از دوربین (یا روش تماس که در آن سند و ماده مخصوص نسخه‌برداری با هم برای گرفتن تصویر در دستگاه قرار می‌گیرند). روش‌های استفاده از دوربین شامل فرایندهای عکاسی الکتریکی[2] و فتواستاتیک است.
انتقال به روش عکاسی الکتریکی (به طور مثال، در ماشین‌های زیراکس) متکی به خاصیت حساسیت به نور در برخی مواد مانند سلنیوم است، اگرچه بعضی از مواد آلی نیز چنین گرایشی را نشان می‌دهند.
مدرکی که باید نسخه‌برداری شود اِسکن می‌گردد و تصویر آن بر روی استوانه‌ای حساس به نور که از نظر الکترواستاتیک شارژ شده منعکس می‌شود.
شارژ قسمت‌هایی که نور سفید روی استوانه می‌افتد از میان می‌رود، و شارژ قسمت‌هایی که تاریک است ـ یعنی قسمت‌هایی که چاپ می‌شود ـ باقی می‌ماند.
داروی ظهور به‌صورت گرد نرم سیاه‌رنگی با سطح استوانه حساس به نور در تماس قرار می‌گیرد و به قسمت‌هایی که باید چاپ شود می‌چسبد. سپس، این گرد بر اثر فشار به روی کاغذ سفید اثر می‌گذارد و آن گاه به کمک حرارت به کاغذ منتقل می‌گردد. نسخه تهیه‌شده روی کاغذ سفید دارای رنگ ثابت است.
برخی دستگاه‌ها از محلول ظهور استفاده می‌کنند. بر اثر پیشرفت‌های اخیر، دستگاه‌هایی ابداع شده است که در آنها از اشعه لیزر برای ترسیم تصویر بر روی استوانه حساس به نور و پویشگرهایی که تصویر سند یا مدرک را رقومی می‌کنند، استفاده می‌شود؛ بنابراین، دستگاه‌ها را قادر می‌سازد که از اسناد به‌طور گسترده‌ای استفاده شود و خروجی دستگاه به دیگر دستگاه‌ها منتقل گردد. امروزه، دستگاه‌های نسخه‌برداری رنگی نیز پدید آمده است.
در حال حاضر، جریانی که کمتر با آن روبه‌رو هستیم عکسبرداری مستقیم است که در آن از نوعی کاغذ با پوشش خاص، که از نظر الکترواستاتیکی حساس است، استفاده می‌شود. تصویر استنساخ‌شده مستقیمآ روی کاغذ روکش‌داری که باردار شده منعکس می‌گردد.
بار روی کاغذ در قسمت‌هایی که نور می‌افتد از میان می‌رود و در قسمت‌های تاریک باقی می‌ماند. کاغذ از حمامی از مادّه ظهور عبور داده می‌شود و گرد ظهور به ناحیه‌های باردار می‌چسبد. حلال یا پخش‌کننده، گاه به‌کمک جریان هوای گرم، به‌سرعت تبخیر می‌شود تا تصویر تشکیل‌شده از داروی ظهور روی کاغذ باقی بماند. کاغذ روکش‌شده دارای ظاهر خاص و خصیصه حساس بودن است و نسبت به کاغذ معمولی، برای کاربردهای زیادی پذیرفته نیست؛ به همین دلیل، این فرایند طرفداران کمتری دارد.
امروزه، به‌صورت نسبتآ گسترده‌ای، از فرایند رایج فتوکپی استفاده می‌شود. در این روش، از دوربینی با کاغذ حساس‌شده به جای فیلم، برای عکسبرداری از موادی که باید نسخه‌برداری شود استفاده می‌گردد.
این کاغذ طی فرایند ظهور سنتی عکاسی با استفاده از مواد شیمیایی ظاهر می‌گردد. این دستگاه امکان تهیه نسخه‌هایی با اندازه‌های مختلف را فراهم می‌آورد.
مجموعه ریحان تولیدکننده سررسید اروپایی 1404 با کیفیت بالا می باشد.
نمونه‌هایی از روش‌های بدون دوربین، شامل فرایند روکش رنگ، دیازو[3]، یا فرایند ترموگرافیک[4] (گرمایی) است.
فرایند روکش رنگ بر شفافیت نسخه اصلی متکی است، لذا برای نسخه‌برداری از موادی که دورو چاپ می‌شود مناسب نیست. در این روش، از کاغذ مخصوص با روکشی از نمک‌های دیازونیوم استفاده می‌گردد.
نسخه اصلی روی کاغذ مخصوص نسخه‌برداری قرار می‌گیرد و اشعه ماورای بنفش به آن تابانده می‌شود، که باعث شکسته شدن ملکول‌های نمک در محل‌هایی که نوردیده می‌گردد و در محل‌هایی که علائم چاپی مانع رسیدن نور شده، این نمک‌ها باقی می‌مانند.
نسخه تهیه‌شده با بخار آمونیاک یا حرارت ظاهر می‌شود که موجب مرئی شدن نمک‌های دیازونیوم می‌گردد.
تصاویر این نسخه‌ها به رنگ ارغوانی روشن است. این فرایند روش رایج برای نسخه‌برداری از نقشه‌های ساختمان، نمودارها، طرح‌ها، و همچنین اسناد بود (اوزالید). خطرهای احتمالی و نیاز به دقت خاص برای حمل و نقل و استفاده از آمونیاک به‌عنوان داروی ظهور باعث کاهش شدید مزیت استفاده و جذابیت این فرایند گردیده است.
در فرایند عکاسی گرمایی از مواد مخصوص نسخه‌برداری که نسبت به گرما حساس هستند استفاده می‌شود.
در این روش، نسخه اصلی و ورقه مخصوص نسخه‌برداری روی هم قرار داده شده در معرض تابش اشعه مادون قرمز قرار می‌گیرند. اشعه مادون قرمز به کربن مرکب چاپ برخورد می‌کند و باعث تولید گرما می‌شود و این گرما توسط ماده مخصوص نسخه‌برداری جذب و سبب ایجاد تصویر می‌گردد.
این روش بیشتر در دستگاه‌های تکثیر مخصوص تهیه شفاف‌برگه های استات سلولز برای دستگاه اورهد و نسخه‌برداری از اسناد مورد استفاده است. مواد مخصوص نسخه‌برداری کماکان حساس به حرارت باقی می‌مانند و نسخه‌های تکثیرشده ممکن است بر اثر بی‌دقتی و ذخیره در نزدیکی منبع حرارتی آسیب ببینند.
از همه مواد و نسخه‌های اصلی نمی‌توان به این روش نسخه‌برداری کرد، زیرا بعضی از مرکب‌ها و رنگ‌ها فاقد کربن کافی هستند.
فن‌آوری‌های مختلف بسیاری برای نسخه‌برداری وجود دارد که از نظر پیچیدگی، مشکل بودن، هزینه، و کیفیت خروجی بسیار متفاوت هستند.
اگرچه دستگاه‌های نسخه‌برداری به روش عکاسی الکتریکی در ابتدا برای تهیه تک‌نسخه‌های عکسی از اسناد مورد توجه بود، به‌سبب قابلیت اطمینان و سهولت استفاده به حیطه کار تکثیر وارد شد. این دستگاه‌ها قادرند آثاری با کیفیت بالا، هزینه اندک، و در تعداد زیاد، بدون نیاز به متخصص و کاربر ماهر تولید کنند
تکثیر به روش مجاورتی، یا فرایند هکتوگراف، مشتمل بر ایجاد یک نسخه مادر به کمک نوشتن یا ماشین کردن برگه‌ای است که بر روی ورقه مقوایی نازک موم‌اندود قرار گرفته است.
زمانی که نسخه مادر تهیه شد، آن را به غلتک ماشینی می‌بندند که دارای مکانیسم خاصی است و از طریق یک مخزن الکل رنگی، الکل را به نسخه مادر می‌رساند و کاغذ نسخه‌برداری از طریق دستگاه تغذیه می‌شود.
برای تهیه هر نسخه، مقدار اندکی الکل کمی از موم نسخه مادر را حل می‌کند و باعث انتقال تصویر بر روی کاغذ مخصوص نسخه‌برداری می‌گردد. این فرایند برای نسخه‌برداری در شمار محدود (احتمالا تا 300 نسخه)، پیش از اتمام موم مناسب است.
نسخه‌های به‌دست‌آمده از این روش، به‌طور کلی، از نظر کیفیت و ظاهر متفاوتند. با استفاده از لایه‌هایی از موم‌های مختلف می‌توان نسخه‌هایی با رنگ‌های متفاوت تهیه کرد.
تکثیر با استنسیل (پلی کپی) ـ که با توجه به نام دو تولیدکننده مشهور آن، دستگاه تکثیر ژنئو یا گستتز نیز نام گرفته است ـ روش دیگری است. نسخه مادر، در این روش، از ورقه‌ای یا غشایی که برای جلوگیری از عبور مرکّب روکش گردیده درست شده است. متن یا تصویری که باید تکثیر شود با ماشین تحریری که روی درجه استنسیل تنظیم شده، با ابزاری خراش‌دهنده یا سوزن، روی موم نقش می‌بندد.
تولید استنسیل مادر به روش الکترونیکی نیز می‌تواند از روی نسخه‌های ماشین‌شده یا نسخه‌های مشابه تهیه شود. قسمت‌های سوراخ یا بریده‌شده در نسخه مادر به مرکّب اجازه می‌دهد از آنها عبور کند و به روی کاغذ نسخه‌برداری منتقل گردد.
نسخه مادر به غلتک دستگاه دارای مخزن مرکّب متصل می‌شود. دستگاه با کاغذ تغذیه می‌گردد و برای هر نسخه تکثیری مقدار کمی مرکّب از درون منافذ نسخه مادر روی کاغذ نسخه‌برداری فشرده می‌شود. معمولا کاغذ کاملا متخلخل برای جذب سریع مرکّب به کار می‌رود.
با این فرایند می‌توان تعداد معدودی (چند صد نسخه) تکثیر کرد. کل عملیات، و به‌ویژه برای افراد بی‌تجربه، سخت است.
دستگاه‌های افست کوچک فرایند کاملا بهینه‌شده‌ای هستند که در اصل، هنر لیتوگرافی را به خدمت می‌گیرند. لیتوگرافی به خواص مختلف آب، روغن، و مرکّب وابسته است.
مجموعه ی ما تولید کننده سررسید ۱۴۰۴ با قیمت مناسب و کیفیت بالا می باشد.
بر روی یک زینک دستگاه چاپ تصویری محیطی چرب ایجاد می‌شود، سپس این صفحه را با آب می‌شویند. آب روی مناطق سفید زینک باقی می‌ماند، اما قسمت‌های چرب آب را دفع می‌کنند .در این مرحله، زینک در تماس با مرکّب قرار می‌گیرد و مرکّب به قسمت‌های چرب می‌چسبد، ولی قسمت‌های خیس مرکّب را دفع می‌کنند. کاغذ روی زینک قرار داده می‌شود و عمل چاپ انجام می‌گیرد.
در دستگاه‌های افست کوچک، فرایند پایه به‌منظور تسریع کار و باصرفه بودن در یک دستگاه چرخشی خلاصه می‌شود. یک زینک به کمک عکاسی، از روی طرحی که برای دستگاه چاپ افست تهیه شده است، آماده می‌شود.
زینک آماده‌شده حاوی تصاویر و نوشته‌های چپ‌خوان مثبت است که به سادگی می‌توان آن را غلط‌گیری کرد. این زینک روی غلتکی ماشینی نصب می‌شود که مخزن آب و مرکّب دارد. مرکّب روی زینک به یک غلتک واسط منتقل می‌گردد تا تصویر معکوس گردد و سپس این غلتک با کاغذ در تماس قرار می‌گیرد. زینک مخصوص چاپ می‌تواند از فلز، پلاستیک، یا حتی کاغذ باشد.
این فرایند امکان تولید مواد چاپی با کیفیت بالا را فراهم می‌آورد و 30 تا 5000 نسخه آن اقتصادی است. همچنین پس از تهیه زینک، بقیه مراحل کار با سرعت انجام می‌گیرد. متون و تصاویر مختلفی را می‌توان به این ترتیب نسخه‌برداری کرد. سرمایه لازم برای تجهیز کتابخانه به دستگاه افست کوچک نسبتآ بالاست و نیاز به نیروی ماهر دارد.
فن‌آوری نوین تکثیر کمک فراوانی به مدیریت کتابخانه و ارائه خدمات اطلاع‌رسانی کرده است و بهبود اساسی در ماهیت خدمات ارائه‌شده، از تهیه سریع نسخه‌های عکسی مورد تقاضا تا تولید خبرنامه با کیفیت بالا را تسهیل کرده است.
منبع مقاله تکثیر نسخه های چاپی : مرکز کاغذ ایران
بدون دیدگاه
شما اولین دیدگاه را ثبت کنید.