کاغذ و هنر

کاغذ نه تنها در نگارش بلکه در هنر نیز نقش مهمى دارد و برخى هنرها، مانند خوشنویسى و نقاشى، پیوند تنگاتنگى با کاغذ دارند.
کاغذ نه تنها در نگارش بلکه در هنر نیز نقش مهمى دارد و برخى هنرها، مانند خوشنویسى و نقاشى، پیوند تنگاتنگى با کاغذ دارند. از این رو، طى سالیان دراز کوشیده‌اند کاغذهایى با ویژگى‌هاى مناسب براى کار هنرى بسازند.
گاهى نیز خود کاغذ یکى از پایه‌هاى اصلى کار هنرى مى‌شود که نمونه‌ى آن را در کلاژ و به شیوه‌اى چشمگیرتر در هنر کاغذبرى(قطاعى) مى‌بینیم.
کاغذبری یکى از شاخه‌هاى هنرى دیرپا، اما فراموش شده است و در آن، هنرمند پس از طراحى روى کاغذ ساده یا رنگین، نقش را با قیچى یا کارد مخصوص(شفره) از میان کاغذ در مى‌آورد و آن را بر زمینه‌اى به رنگ دیگر مى‌چسباند.
به نظر مى‌رسد خاستگاه اصلى این هنر در چین باشد. چینیان دریچه‌هاى پنجره‌هاى خود را به جاى شیشه با کاغذ مى‌پوشاندند و آن کاغذها را با رنگ یا کاغذبرى‌هاى رنگین آرایش مى‌کردند.
این هنر در سده‌ى نهم هجرى به ایران وارد شد و به کوشش شیخ عبدالله کاتب، دوست محمد مصور، میر محمد باقر قاطع، دوست مصور، میرمحمد طاهر مجلد، یارى مذهب هروى، مظفر على تربتى، نذر على قاطع و میرقاسم مذهب به شکوفایى رسید. نمونه‌هاى زیبایى از کارهاى آن استادان در موزه‌هاى ایران و ترکیه نگهدارى مى‌شود.
هنر کاغذبری از ایران به ترکیه(عثمانى) و سپس از آن‌جا به کشورهاى دیگرى مانند سوئیس، فرانسه و لهستان، راه یافت و در آن سرزمین‌ها مورد توجه قرار گرفت و همچنان به آن مى‌پردازند.
این هنر در لهستان چنان گسترشى یافت که اکنون هنرشناسان لهستانى بسان هنر ملى به آن مى‌نگرند.
نزدیک نیم سده پیش (1950 میلادى) نیز کتابى به نام “کاغذبرى ملى در لهستان” از سوى ناشرى گمنام در ایران منتشر شد و ایرانیان بار دیگر از این راه با هنرى که زمانى در آن سرآمد بودند، آشنا شدند.
یکی از کاربردهای کاغذ از قدیم؛ درج وقاع و رویدادها بوده که بعدها به صورت سررسید و سالنامه درآمده و امروزه از آن استفاده می کنیم. برای چاپ سررسید 1403 با ما تماس بگیرید.
منبع کاغذ و هنر: مرکز اطلاعات کاغذ ایران